کاشت حلزون شنوایی و توانبخشی پس از آن

در این مقاله شما با مراحل کاشت حلزون شنوایی و توانبخشی پس ازآن و انواع بیماری های گوش  آشنا خواهید شد اگر شما یا یکی از عزیزانتان به این روش درمانی نیاز دارید ادامه مقاله را از دست ندهید.این فرآیند که به‌طور کامل با عنوان «کاشت حلزون شنوایی» شناخته می‌شود، یکی از پیشرفته‌ترین راه‌های بازیابی شنوایی در کودکان و بزرگسالان است.

گوش انسان یکی از پیچیده‌ترین اندام‌های بدن است که نقش مهمی در شنوایی و تعادل دارد. این اندام به سه قسمت گوش خارجی، گوش میانی و گوش داخلی تقسیم می‌شود و هر بخش می‌تواند دچار بیماری‌ها و اختلالات گوناگونی شود. مشکلات شنوایی، به ویژه کاهش شنوایی حسی-عصبی، یکی از شایع‌ترین اختلالات در جوامع امروزی است که با پیشرفت فناوری، روش‌های درمانی نوینی مانند کاشت حلزون شنوایی برای مقابله با آن به وجود آمده‌اند.

انواع بیماری‌های گوش

بیماری‌های گوش را می‌توان بر اساس محل بروز آن‌ها به سه دسته تقسیم کرد

۱. بیماری‌های گوش خارجی

گوش خارجی شامل لاله گوش و مجرای شنوایی است. از شایع‌ترین بیماری‌های این بخش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اوتیت خارجی (گوش شناگران): التهاب و عفونت پوست مجرای گوش، اغلب به دلیل رطوبت زیاد یا ورود آب آلوده ایجاد می‌شود. علائم آن شامل درد، ترشح و کاهش شنوایی است.
• تجمع جرم گوش (سرومن): هنگامی که موم گوش به طور غیرطبیعی انباشته شود، می‌تواند مانع عبور صدا شده و کم‌شنوایی موقت ایجاد کند.
• تروما یا آسیب فیزیکی: مانند وارد کردن اشیاء نوک‌تیز به گوش، که می‌تواند باعث آسیب به مجرا یا پرده صماخ شود.

۲. بیماری‌های گوش میانی

این بخش شامل پرده گوش و سه استخوانچه کوچک (چکشی، سندانی و رکابی) است. بیماری‌های رایج آن عبارت‌اند از:

• اوتیت میانی حاد و مزمن: عفونت در فضای گوش میانی که بیشتر در کودکان دیده می‌شود. علائم شامل درد گوش، تب، ترشح و کاهش شنوایی است.
• پرده گوش سوراخ‌شده: ممکن است در اثر عفونت شدید یا ضربه رخ دهد و باعث کاهش شنوایی و افزایش خطر عفونت شود.
• اتواسکلروز: رشد غیرعادی استخوان در گوش میانی که باعث گرفتگی حرکات استخوانچه‌ها و کم‌شنوایی رسانشی می‌شود.

۳. بیماری‌های گوش داخلی

گوش داخلی شامل حلزون گوش (کوکله‌آ) و مجاری نیم‌دایره‌ای است که در شنوایی و تعادل نقش دارند. مهم‌ترین اختلالات این ناحیه:

• کم‌شنوایی حسی-عصبی: ناشی از آسیب به سلول‌های مویی حلزون یا عصب شنوایی. این نوع کاهش شنوایی شایع‌ترین نوع بوده و اغلب با سمعک یا کاشت حلزون درمان می‌شود.
• بیماری منییر: با علائم سرگیجه شدید، وزوز گوش، احساس پری گوش و کاهش شنوایی شناخته می‌شود. علت آن تجمع مایع در گوش داخلی است.
• نورینوم آکوستیک: یک تومور خوش‌خیم که روی عصب شنوایی رشد می‌کند و ممکن است باعث کاهش شنوایی، وزوز و اختلال در تعادل شود.

 کاشت حلزون شنوایی (Cochlear Implant)

کاشت حلزون شنوایی یک فناوری پیشرفته پزشکی است که به افراد دارای کم‌شنوایی شدید تا عمیق کمک می‌کند تا توانایی شنوایی خود را بازیابند. این روش درمانی برای افرادی طراحی شده که استفاده از سمعک برایشان کافی نیست.

اجزای اصلی کاشت حلزون

1. بخش خارجی: شامل میکروفون، پردازشگر گفتار و فرستنده‌ای که روی پوست پشت گوش قرار می‌گیرد.

2. بخش داخلی: شامل گیرنده‌ای که در زیر پوست کاشته می‌شود و مجموعه‌ای از الکترودها که درون حلزون گوش قرار می‌گیرند.

نحوه عملکرد

صدا توسط میکروفون دریافت شده و به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌شود. سپس این سیگنال‌ها از طریق الکترودها مستقیماً به عصب شنوایی منتقل می‌شوند، و مغز آن‌ها را به عنوان صدا درک می‌کند. برخلاف سمعک که فقط صدا را تقویت می‌کند، کاشت حلزون عملکرد گوش داخلی را شبیه‌سازی می‌کند.

چه کسانی برای کاشت حلزون مناسب هستند؟

کاشت حلزون برای همه افراد با مشکل شنوایی مناسب نیست. شرایط خاصی برای انتخاب داوطلبان مناسب لازم است که شامل موارد زیر می‌شود:

 1. کودکان

نوزادان و کودکان خردسالی که کم‌شنوایی شدید دوطرفه دارند و از سمعک سودی نمی‌برند.

مناسب‌ترین زمان برای کاشت در کودکان، قبل از ۲ تا ۳ سالگی است تا رشد گفتار و زبان طبیعی طی شود.

کودک باید فاقد اختلالات شدید مغزی یا عصبی باشد و خانواده باید متعهد به پیگیری توانبخشی باشند.

2. بزرگسالان

افرادی که به دلایل مختلف (مانند کهولت سن، ضربه، بیماری‌های عفونی یا ژنتیکی) شنوایی خود را از دست داده‌اند.

فرد باید پیش از این تجربه شنیدن داشته باشد تا مغز توانایی تفسیر صداهای دریافتی را داشته باشد.

عدم سود کافی از سمعک، انگیزه بالا برای درمان و سلامت عمومی مناسب نیز از شرایط لازم است.

3. افراد با مشکلات یک‌طرفه

اخیراً کاشت حلزون شنوایی برای افرادی که تنها در یک گوش دچار ناشنوایی هستند و گوش دیگر سالم است نیز انجام می‌شود، به ویژه برای کاهش اثرات “اثر سایه سر” و بهبود درک گفتار در محیط‌های پرسر و صدا.

توانبخشی پس از کاشت حلزون

کاشت حلزون تنها آغاز راه است. در فرآیند کامل کاشت حلزون برای دستیابی به موفقیت در شنوایی و گفتار، توانبخشی فشرده و مستمر پس از عمل ضروری است.

برای آشنایی با خدمات گفتاردرمانی و رزرو وقت مشاوره، با کلینیک سیرن در تماس باشید. ما کنار شما هستیم تا گفتار، ارتباط و کیفیت زندگی بهتری بسازیم.

مراحل توانبخشی

1. فعال‌سازی اولیه دستگاه

چند هفته پس از جراحی، دستگاه فعال می‌شود و تنظیمات اولیه آن توسط شنوایی‌شناس انجام می‌گیرد. صداها در ابتدا ممکن است برای فرد عجیب یا مصنوعی به نظر برسند.

2. جلسات تنظیم مجدد (Mapping)

در ماه‌های اول، جلسات منظمی برای تنظیم دقیق‌تر سیگنال‌های صوتی برگزار می‌شود تا عملکرد دستگاه بهینه شود.

آموزش شنوایی و گفتار درمانی

1. در کودکان

آموزش شنوایی و گفتاردرمانی توسط تیم توانبخشی انجام می‌شود تا کودک بتواند صداها را تشخیص داده و به مرور صحبت کند. مدت این روند ممکن است چند سال به طول انجامد.

2. در بزرگسالان

فرد باید دوباره یاد بگیرد چگونه صداها را تفسیر کند. برای افرادی که قبلاً شنوا بوده‌اند، این روند سریع‌تر پیش می‌رود.

3. حمایت روانی و اجتماعی

حمایت خانواده و محیط اجتماعی تأثیر بسزایی در موفقیت فرآیند توانبخشی دارد. افراد باید تشویق شوند تا از دستگاه خود به طور مداوم استفاده کنند و در جلسات درمانی شرکت نمایند.

اهمیت سنجش شنوایی در مدارس

کاشت حلزون شنوایی یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های درمانی برای کودکان و بزرگسالانی است که دچار کم‌شنوایی حسی‌-عصبی شدید تا عمیق هستند و از سمعک بهره‌ای نمی‌برند. این روش درمانی، به‌ویژه در کودکان، زمانی بهترین نتیجه را می‌دهد که کم‌شنوایی زود تشخیص داده شود و کودک در سنین پایین تحت عمل قرار گیرد. هرچه کاشت در سنین پایین‌تری انجام شود، شانس رشد گفتار و زبان کودک طبیعی‌تر خواهد بود.

در این میان، مدارس و مراکز سنجش سلامت نقشی کلیدی در غربالگری شنوایی کودکان دارند. در ایران، معمولاً هنگام ثبت‌نام در پایه اول دبستان، کودکان تحت آزمون‌های سلامت قرار می‌گیرند که یکی از بخش‌های مهم آن، سنجش شنوایی است. این آزمون‌ها می‌توانند مشکلات شنوایی پنهان را که والدین از آن‌ها آگاه نیستند، شناسایی کنند.

در صورت مشاهده علائمی مانند پاسخ ندادن به صدا، تاخیر در گفتار، یا عملکرد ضعیف تحصیلی، کودک به متخصص شنوایی‌سنجی یا پزشک گوش و حلق و بینی ارجاع داده می‌شود. اگر پس از ارزیابی کامل مشخص شود که کودک دچار ناشنوایی شدید است و سمعک تأثیری ندارد، تیم پزشکی و گفتاردرمانی ممکن است گزینه کاشت حلزون را مطرح کنند.

شناسایی به‌موقع و مداخله زودهنگام از طریق برنامه‌های سنجش شنوایی، تأثیر مستقیمی بر موفقیت درمان، توانبخشی و آینده اجتماعی و تحصیلی کودک دارد.

سخن پایانی

بیماری‌های گوش، به‌ویژه اختلالات شنوایی، تأثیر عمیقی بر کیفیت زندگی افراد می‌گذارند. کاشت حلزون شنوایی، به عنوان راهکاری پیشرفته و مؤثر، امید تازه‌ای برای کودکان و بزرگسالان با کم‌شنوایی شدید تا عمیق فراهم کرده است. انتخاب دقیق بیماران، انجام موفق جراحی، و پیگیری توانبخشی مداوم سه ستون اصلی موفقیت در این درمان هستند. آموزش عمومی، حمایت خانواده و پیگیری تخصصی می‌تواند به بازگشت توانایی شنیدن و ارتباط اجتماعی در این بیماران کمک شایانی کند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره خدمات تخصصی گفتاردرمانی، کار درمانی،مشاوره، و ارزیابی‌های گفتاری، می‌توانید با کلینیک گفتاردرمانی سیرن در ارتباط باشید. کارشناسان ما آماده‌اند تا با راهنمایی‌های تخصصی و ارائه برنامه‌های درمانی مناسب، شما و عزیزانتان را در مسیر بهبود و ارتقای مهارت‌های ارتباطی همراهی کنند.

اگر این مقاله برای شما مفید بود، آن را با دوستان خود به اشتراک بگذارید و نظرات یا سوالات خود را با ما درمیان بگذارید.